Khớp háng là một trong những khớp lớn nhất trên cơ thể và đóng vai trò quan trọng trong việc chịu lực và hấp thu lực, giúp cơ thể đứng vững.
Khớp háng nằm ở vị trí tiếp giáp giữa phần chỏm hình cầu của xương đùi và phần ổ cối của xương chậu. Với cấu tạo phức tạp, khớp háng đóng vai trò đặc biệt quan trọng, thậm chí là quyết định tới khả năng vận động và di chuyển. Cơn đau bắt đầu ở khu vực bị viêm rồi lan dần xuống đùi, chân hay thắt lưng.
Ø Dấu hiệu viêm khớp háng
- Đi lại khó khăn, khập khiễng vì khớp háng chịu lực cơ thể rất nhiều.
- Đau vùng bẹn, lan dần xuống đùi, đôi khi có thể xuống khớp gối, ra sau mông hay vùng mấu chuyển xương đùi. Cơn đau tăng khi cử động hay đứng lâu.
- Thường xuyên bị mỏi, tê cứng khi vận động hay co duỗi khớp háng.
- Biên độ vận động khớp háng suy giảm, ảnh hướng tới những hoạt động sinh hoạt hằng ngày như đứng lên ngồi xuống, ngồi xổm, đi vệ sinh, buộc dây giày…
- Cảm thấy đau nhói khi xoay người, gập người hay dạng háng, khi nghỉ ngơi thì hết đau.
- Khi bệnh tiến triển giai đoạn sau, các cơn đau xuất hiện dày đặc vào buổi sáng khi thức dậy và khoảng chiều tối. Khi thay đổi tư thế đột ngột từ ngồi sang đứng hay khi di chuyển nhiều, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhói. Nếu bệnh tiến triển nặng hơn, cơn đau có thể xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi, nhất là khi thời tiết chuyển mùa.
Ø Các biến chứng bệnh
Nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách, tình trạng viêm ở khớp háng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:
- Phù nề quanh khớp: Khi bị viêm khớp háng, vị trí xung quanh khớp háng rất dễ bị sưng và đau. Người bệnh sẽ cảm thấy khớp háng bị sưng, gây khó khăn khi di chuyển.
- Mất khả năng vận động: Tầm vận động của khớp háng bị hạn chế do các cơn đau khớp.
- Tàn phế: Nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách, sụn khớp có khả năng bị hư hại hoàn toàn. Mô xương xốp, rỗng, gãy khi có tác động. Khi đó, khớp đã bị hư hại nghiêm trọng, không có khả năng phục hồi, dẫn tới tàn phế.
- Suy nhược cơ thể: Những cơn đau khớp háng trở nên nghiêm trọng dần theo thời gian. Trong giai đoạn bệnh nặng, triệu chứng sẽ bùng phát vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Do cơn đau xuất hiện dày đặc, người bệnh dễ bị mất ngủ, mệt mỏi, uể oải, dẫn tới tình trạng suy nhược cơ thể.
Ø Nguyên nhân
Thoái hóa là một trong những bệnh lý thường gặp ở tuổi già do quá trình bào mòn tự nhiên theo tuổi tác. Tuy nhiên, trong thời buổi hiện nay, thoái hóa xương khớp đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa bởi do nhiều nguyên nhân khác nhau như lối sống, công việc, môi trường, giới tính,... Bên cạnh đó, thoái hóa khớp háng còn có thể xuất phát từ những chấn thương hoặc bệnh lý khác như gãy cổ xương đùi, trật khớp, viêm khớp, nứt xương do té, va đập,... Thậm chí, những trường hợp ngồi quá hay đứng quá lâu ở một tư thế cố định một cách thường xuyên hoặc mang vác vật nặng cùng được xem là nguyên nhân không thể bỏ qua hiện nay.
Viêm là kết quả của quá trình thoái hóa dẫn đến tổn thương, viêm nhiễm tại vị trí khớp vùng háng, gây ra các cơn đau đớn và khó chịu cho bệnh nhân. Cơn đau có thể ngày càng nặng hơn nếu không có sự can thiệp đúng và có thể lan rộng sang vùng mông, thắt lưng, đùi và chân gây cảm giác tê, mỏi ở hai chân, khó khăn khi duỗi thẳng, có thể khiến khớp bị cứng, chỏm xương biến dạng, gai xương thoái hóa sẽ mọc dài hơn, dẫn đến chèn ép và mất dần khả năng di chuyển.
Nhiều trường hợp, vùng xương đùi không đủ máu tới nuôi dưỡng có thể dẫn đến hoại tử. Thông thường, hoại tử chỏm xương đùi xuất phát từ các chấn thương khu vực này hoặc người sử dụng hóa trị, xạ trị ung thư, uống thuốc Corticosteroid liều cao trong thời gian dài. Ngoài ra, trường hợp người bị nghiện rượu, bia, thuốc lá, hay uống nước ngọt, có gas, sử dụng các chất kích thích,... cũng có thể là đối tượng dễ bị bệnh hoại tử chỏm xương đùi.
Đây là trường hợp khớp bị viêm - hoại tử do vi khuẩn lao Tuberculosis gây ra. Những trường hợp sau khi vi khuẩn đã xâm nhập và gây ảnh hưởng đến các khớp, thì ngoài biểu hiện đau, sưng, người bệnh còn có đi kèm biểu hiện thông thường khác.
Sụn viền ổ cối là cơ quan quan trọng với cơ thể, có tác dụng ngăn ngừa sự phân tích của các diện khớp, có chứa dịch giúp bôi trơn và phân tán lực tác động. Bong sụn khớp thường xảy ra ở người trẻ do hoạt động thể thao hay vận động quá mức. Người bệnh sẽ thấy đau mỗi khi đi lại hay vận động, bớt đau khi nghỉ ngơi.
Ø Ai dễ mắc bệnh
Viêm đau khớp háng thường có nguy cơ cao ở các đối tượng như:
- Người cao tuổi: Người trên 50 tuổi có nguy cơ bị viêm khớp háng cao do hệ thống xương khớp đã bắt đầu bước vào giai đoạn thoái hóa.
- Gia đình có tiền sử bệnh xương khớp: Một số trường hợp có khả năng bị viêm ở khớp háng do người thân cận huyết mắc những bệnh xương khớp mạn tính như viêm khớp dạng thấp, hoại tử vô mạch, thoái hóa khớp…
- Nữ giới: Phụ nữ có nguy cơ viêm đau khớp háng cao hơn nam giới. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của quá trình sinh nở, sự thay đổi của nội tiết tố.
- Người thừa cân, béo phì: Nhóm người này có khả năng cao khớp háng đang bị viêm và mắc những bệnh xương khớp mạn tính cao hơn người bình thường.
- Ngoài ra, viêm khớp háng ở trẻ em từ 7 – 14 tuổi cũng là tình trạng tổn thương khá phổ biến trong thời gian gần đây.
Tình trạng viêm khớp háng khi không được điều trị đúng cách sẽ gây đau trầm trọng, ảnh hưởng xấu đến sinh hoạt hàng ngày. Khi vừa xuất hiện các dấu hiệu bệnh, bạn nên đi đến bệnh viện thăm khám càng sớm càng tốt, giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng, xuất hiện các biến chứng nguy hiểm.
Ø Phương pháp điều trị
* Điều trị nội khoa:
- Kiểm soát tốt cân nặng: Nếu bị thừa cân, người bệnh cần lên kế hoạch giảm cân càng sớm càng tốt. Vì khi giảm cân, bạn đã giảm được áp lực trọng lượng cơ thể lên khớp háng, giúp các cơn đau tại khu vực này thuyên giảm.
- Thay đổi sinh hoạt: Người bệnh cần để khớp háng có thời gian nghỉ ngơi, phục hồi. Bạn nên hạn chế đi bộ đường dài, chơi các môn thể thao nặng hoặc leo cầu thang.
- Vật lý trị liệu: Những phương pháp vật lý trị liệu như bấm huyệt, xoa bóp, nhiệt trị liệu, laser sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu, cải thiện các cơn đau nhức khớp háng do viêm hay tổn thương khác.
- Sử dụng thuốc: Các loại thuốc kháng viêm, giảm đau như aspirin, naproxen, ibuprofen sẽ giúp người bệnh cải thiện các cơn đau nhức khớp háng. Tuy nhiên, các loại thuốc này có tác dụng phụ, người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
- Chườm đá: Người bệnh có thể chườm đá trong vài ngày đầu sau chấn thương hoặc viêm khớp. Phương pháp này giúp giảm đau và sưng khớp rất tốt. Bạn hãy cho đá vào chiếc túi vải hoặc khăn ẩm. Lưu ý tránh chườm đá trực tiếp lên da vì có thể gây bỏng lạnh. Mỗi ngày chườm đá 3 lần, mỗi lần khoảng 20 phút.
* Điều trị ngoại khoa
Điều trị phẫu thuật được xem là giải pháp cuối cùng dành cho người bệnh có khớp háng bị hư hại nghiêm trọng hay chỏm xương đùi bị biến dạng. Kỹ thuật thay khớp háng được phân thành 2 loại, cụ thể:
- Thay khớp háng toàn phần: Bác sĩ sẽ thay toàn bộ phần mặt khớp của xương đùi và ổ cối. Người bệnh được chỉnh định phẫu thuật này khi khớp háng bị tổn thương nghiêm trọng.
- Thay khớp háng bán phần: Bác sĩ chỉ thay thế phần chỏm xương đùi, không thay thế ổ cối. Phẫu thuật này được chỉ định trong những trường hợp chấn thương gãy cổ xương đùi ở người cao tuổi hoặc trường hợp thể trạng yếu, không thể đảm bảo thực hiện thay khớp toàn phần. Phần lớn khớp háng bán phần là loại khớp lưỡng cực, hỗ trợ cải thiện biên độ vận động của người bệnh rất hiệu quả.
Ø Thay khớp háng bao lâu thì đi lại được?
Phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo là kỹ thuật loại bỏ khớp háng tổn thương do mắc các bệnh lý và thay thế bằng khớp háng nhân tạo, có khả năng chịu được sức nặng cơ thể và các hoạt động của bệnh nhân. Phương pháp này sẽ được chỉ định khi người bệnh bị tổn thương ở khớp háng, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt hằng ngày. Phẫu thuật giúp bệnh nhân giảm đau khớp háng, phục hồi chức năng vận động để quay trở lại sinh hoạt, học tập và lao động như bình thường.
Với nguyên lý này, nếu không có các vấn đề về sức khỏe và không chịu ảnh hưởng nhiều bởi gây tê, gây mê, các biến chứng phẫu thuật,... thì người bệnh có thể tập đứng, đi lại với khung hỗ trợ trong vòng 24 giờ đầu sau mổ. Việc vận động và tập đi sớm giúp rút ngắn thời gian nằm viện và giảm nguy cơ huyết khối tĩnh mạch.
Thời gian phục hồi vận động của người bệnh
Giai đoạn 1: Sau mổ từ 3 - 7 ngày, bệnh nhân có thể đi lại với khung hỗ trợ và tự thực hiện được các hoạt động sinh hoạt cơ bản như đi vệ sinh, tắm rửa, ăn uống, thay quần áo,...;
Giai đoạn 2: Từ khi ra viện tới 4 - 6 tuần sau mổ, người bệnh phục hồi hoàn toàn cấu trúc phần mềm quanh khớp háng, chuyển từ khung tập đi sang đi nạng hoặc đi với gậy, có thể tự lo mọi sinh hoạt hằng ngày của mình;
Giai đoạn 3: Từ tuần thứ 6 sau mổ trở đi, người bệnh quay trở lại cuộc sống bình thường, có thể lao động nhẹ nhàng với cường độ tăng dần. Từ sau tháng thứ 6 sau mổ, bệnh nhân có thể tham gia chơi thể thao nhẹ nhàng.
Như vậy, sau mổ thay khớp háng nhân tạo khoảng 6 tuần, người bệnh có thể đi lại bình thường. Tuy nhiên, hoạt động của người bệnh có thể không được linh hoạt như khớp tự nhiên bình thường.
Để đạt được kết quả tốt nhất sau phẫu thuật thay khớp háng thì ngoài việc lựa chọn địa chỉ có bác sĩ giàu kinh nghiệm, kỹ thuật mổ tốt, người bệnh còn cần chú ý tới việc luyện tập và phục hồi chức năng sau mổ. Quy trình luyện tập khá đơn giản, bệnh nhân có thể được tập ngay từ ngày đầu tiên sau phẫu thuật dưới sự hướng dẫn của bác sĩ phẫu thuật hoặc bác sĩ phục hồi chức năng.
Khoa Ngoại Chấn thương - Chỉnh hình
Hotline: 0902 696 422
Địa chỉ: 418 - 420 Nguyễn Thái Học, TP Quy Nhơn, Bình Định
Hotline: 0935.194.777
